گاهى براى نماز و ساير كارهايى كه بايد با وضو انجام داد، غسل واجب مى شود.

شيوه غسل كردن

مسأله  : در غسل بايد تمام بدن و سر و گردن شسته شود، خواه غسل واجب باشد، مانند جنابت و يا مستحب، مانند غسل جمعه. به عبارت ديگر، تمام غسلها در انجام فرقى ندارند مگر در نيّت.
مسأله  : غسل را به دو صورت مى توان انجام داد: «ترتيبى» و «ارتماسى».
در غسل ترتيبى، ابتدا سرو گردن شسته مى شود، سپس نيمه راست بدن و بعد از آن نيمه چپ.
در غسل ارتماسى، تمام بدن يكباره در آب قرار مى گيرد. پس براى انجام غسل ارتماسى بايد آب به قدرى باشد كه انسان بتواند تمام بدن را زير آب ببرد.

آموزش تصویری انجام غسل ترتیبی

آموزش تصویری غسل ارتماسی

شرايط صحيح بودن غسل

مسأله  : تمام شرطهايى كه بـراى صحيح بودن وضو گفته شدهمچنين لازم نيست بدن را از بالا به پائين بشويد.
مسأله  : كسى كه چند غسل بر او واجب است، مى تواند به نيّت همه آنها يك غسل بجا آورد.
مسأله  : كسى كه غسل جنابت كرده، نبايد براى نماز وضو بگيرد، بلكه با غسل هاى واجب ديگر غير از غسل استحاضه متوسطه نيز مى تواند بدون وضو نماز بخواند، اگر چه بهتر است وضو هم بگيرد.
مسأله  : در غسل ارتماسى بايد تمام بدن پاك باشد، ولى در غسل ترتيبى پاك بودن تمام بدن لازم نيست، بنابر اين اگر هر قسمتى را پيش از غسل دادنِ همان قسمت آب بكشد، كافى است.
مسأله  : غسل جبيره اى مثل وضوى جبيره اى است.
مسأله  : كسى كه روزه واجب گرفته، نمى تواند در حال روزه غسل ارتماسى انجام دهد، چون روزه دار نبايد تمام سر را در آب فرو برد. ولى اگر از روى فراموشى غسل ارتماسى كند صحيح است.
مسأله  : در غسل لازم نيست تمام بدن با دست شسته شودوچنانچه بانيت غسل آب را به تمام بدن برساند، كافى است.

مسأله  : غسل هاى واجب هفت غسل است:
1 ـ جنابت 2 ـ ميّت 3 ـ مس ميت 4 ـ حيض 5 ـ استحاضه 6 ـ نفاس 7 ـ و غسلى كه به سبب نذر يا قسم و مانند اينها واجب مى شود.

غسل جنابت

مسأله  : اگر از انسان مَنىباشد يا آميزش كند، جُنُب مى شود و بايد براى نماز و كارهايى كه نياز به طهارت دارد، غسل جنابت انجام دهد.
مسأله  : اگر منى از جاى خود حركت كند، ولى بيرون نيايد سبب جنابت نمى شود.
مسأله  : كسى كه مى داند منى از او خارج شده است و يا مى داند آنچه بيرون آمده منى مى باشد، جنب است و بايد غسل كند.
مسأله  : اگر از انسان رطوبتى خارج شود كه نداند بول است يا منى يا غير اينها، چنانچه با شهوت و جستن بيرون آمده و بعد از بيرون آمدنِ آن بدن سست شده، آن رطوبت منى است. ولى اگر تمام اين نشانه ها يا برخى از آنها وجود نداشته باشد، آن رطوبت منى نمى باشد.
مسأله  : مستحب است انسان بعد از بيرون آمدن منى بول كند و اگر بول نكند و بعد از غسل رطوبتى از او خارج شود كه نداند منى است يا رطوبتِ ديگر، حكم منى دارد.

كارهايى كه بر جُنب حرام است

مسأله  : از زمانى كه انسان جنب مى شود تا وقتى كه غسل كند و يا اگر نمى تواند غسل كند تا زمانى كه تيمم نمايد، اين كارها بر او حرام است:
* رساندن جايى از بدن به خط قرآن، اسم خداوند و بنابر احتياط واجب اسامى پيامبران و امامان(عليهم السلام) .
* رفتن به مسجدالحرام و مسجدالنبى(صلى الله عليه وآله) هر چند از يك در وارد شود و از در ديگر بيرون رود.
* توقف در مساجد. ولى اگر از يك در برود و از در ديگر خارج شود يا براى برداشتن چيزى برود، مانعى ندارد و احتياط واجب آن است كه در حرم امامان(عليهم السلام) نيز توقف نكند.
* گذاشتن چيزى در مسجد.
* خواندن سوره هايى از قرآن كه سجده واجب دارد حتى يك حرف از آن; يعنى سوره هاى:
* سجده            * فُصِّلت
* نـَجم             * عَلَق
مسأله  : اگر شخصى در خانه اش مكانى را براى نماز قرار دهد (وهمچنين در مؤسسه يا اداره اى) حكم مسجد
ندارد.
مسأله  : توقف در حرم امامزاده ها در حال جنابت اشكال ندارد، ولى توقف در مساجدى كه معمولاً كنار حرم ها ساخته اند، حرام است.

غسل ميت

مسأله  : هرگاه مسلمانى از دنيا برود، بايد او را غسل دهند، كفن كنند و بر او نماز بخوانند، سپس دفن كنند.

غسل مس ميت

مسأله  : اگر كسى جايى از بدن خود را به بدن انسان مرده اى كه سرد شده و غسلش نداده اند برساند، بايد غسل مَسّ ميت كند.

غسلهاى اختصاصى دخترها و بانوان

مسأله  : سه غسل از غسلهاى واجب; يعنى غسل حيض، استحاضه و نفاس، تنها بر دخترها و بانوان واجب مى شود و سبب اين غسلها خونى است كه از رحم بيرون مى آيد و هر يك احكام خاصى دارد.

غسل حيض (قاعدگى)

مسأله  : زمانى كه خونريزى قاعدگى (رِگل) قطع شود، زن بايد براى نماز و ساير كارهايى كه نياز به طهارت دارد غسل كند.
مسأله  : خونريزى قاعدگى قبل از بلوغ اتفاق نمى افتد و اگر دخترى قبل از بالغ شدن خونى ببيند، حكم حيض ندارد.
مسأله  : دوره قاعدگى كمتر از سه روز نيست، پس اگر جريان خون قبل از سه روز قطع شود حكم حيض ندارد.
مسأله  : دوره قاعدگى بيش از ده روز طول نمى كشد و چنانچه خونريزى بيش از ده روز طول بكشد، تمام آن حكم حيض را ندارد.
مسأله  : خون حيض معمولاً غليظ، گرم و پر رنگ است و با فشار و كمى سوزش مى آيد.
مسأله  : در مدت قاعدگى اين كارها بر زن حرام است:
* نماز و طواف كعبه.
* كارهايى كه بر جنب حرام است، مانند توقّف در مسجد.
مسأله  : در ايام قاعدگى نماز و روزه واجب نيست و نمازها قضا ندارد ولى قضاى روزه ها را بايد بجا آورد.
مسأله  : غسل حيض با غسل جنابت تفاوتى ندارد مگر در نيّت.
مسأله  : با غسل حيض مى توان نماز خواند، هر چند بهتر است علاوه بر غسل، وضو هم بگيرد.

غسل استحاضه

مسأله  : يكى ديگر از خونهايى كه گاهى اوقات از رحم دختر يا زن بيرون مى آيد «استحاضه» است.
مسأله  : خون استحاضه معمولاً زرد رنگ و سرد است و بدون فشار و سوزش بيرون مى آيد و غليظ نيست، ولى ممكن است گاهى اوقات پر رنگ و گرم و غليظ باشد و با فشار بيرون آيد.
مسأله  : خون استحاضه بر اساس كمى و زيادى آن به سه دسته تقسيم مى شود: اگر بسيار كم باشد غسل ندارد ولى وضو را باطل مى كند و اگر كم نباشد غسل نيز واجب مى شود كه جهت آشنايى با موارد آن و احكام هريك، دخترها بايد به رساله توضيح المسائل، مسأله 394 به بعد مراجعه كنند.

غسل نفاس

مسأله  : غسل نفاس مربوط به ولادت فرزند است و در زمان ديگرى ديده نمى شود زن پس از خون ريزى زايمان بايد اين غسل را انجام دهد